Logicznie rzecz biorąc, badacze, którzy poświęcają się historii współczesnej - takiej jak pontyfikat Piusa XII - publikują artykuły i książki oraz wygłaszają wykłady, i w ten sposób, krok po kroku, nieco pełniejsza analiza rzeczywistości historycznej, choć zawsze prowizoryczna, dociera do niespecjalistycznej publiczności. W każdym razie współczesna historia wymaga, oprócz publikacji źródeł, o których wspomnieliśmy, niezbędnego czasu, aby uzyskać niezbędną perspektywę, ostrość widzenia i dogłębną znajomość faktów i ich możliwych reperkusji.
Tak więc w ciągu kilku lat, dzięki temu, co jest publikowane, prowizoryczna historiografia odwraca się, a fakty z najnowszej historii Europy i Kościoła w Europie stają się lepiej znane i bardziej udokumentowane, a tym samym obalają klisze, potoczności i czarne legendy, które tak bardzo wpływają na zaufanie do Kościoła i rodzin, do którego osoby i instytucje mają szczególne prawo.
Przykład tego, co właśnie wyjaśniliśmy, miał miejsce wraz z niedawnym otwarciem obszernej dokumentacji w archiwach watykańskich dotyczącej pontyfikatu Papież Pius XII, która dostarczyła współczesnej historiografii bardzo ważnej dokumentacji.
W związku z tym profesor Vicente Cárcel Ortí, wielki znawca tych archiwów, opublikował szereg prac z tego zbioru dokumentów, odnoszących się na przykład do stanowiska Stolicy Apostolskiej w odniesieniu do rządu Drugiej Republiki w Hiszpanii oraz do stosunków z rządem podczas wojny domowej, a wreszcie do długiego procesu i rzymskich wątpliwości dotyczących akceptacji stosunków Kościoła z reżimem Franco. Dlatego też interesujące jest ponowne przeczytanie wstępu Vicente Cárcela do jego tomu, aby zrozumieć znaczenie otwarcia tych archiwów, związaną z tym pracę, a także środki podjęte przez rząd. Archiwa Watykanu za wykorzystanie tych funduszy (por. Vicente Cárcel Ortí, Pius XI. Między Republiką a FrancoMadryt 2008).
Do tej kategorii należy decyzja Stolicy Apostolskiej o otwarciu części archiwów dotyczących pontyfikatu papieża Piusa XII. Jak wiadomo, Kościół niedawno otworzył archiwa watykańskie do Piusa XI, czyli do 1939 r., więc otwarcie ich np. do 1945 r. pozwoliłoby po wsze czasy wyjaśnić, jak zarówno Pius XII, jak i jego współpracownicy przyczynili się do pokoju na świecie, do obrony narodu żydowskiego i jak stawiali czoła totalitarnym ideologiom, które pustoszyły Europę, zarówno nazizmowi, jak i komunizmowi.
Członek Akademii Historii Kościelnej. Profesor studiów magisterskich Dykasterii Spraw Kanonizacyjnych, doradca Konferencji Episkopatu Hiszpanii i dyrektor biura spraw kanonizacyjnych Opus Dei w Hiszpanii.
